نحوه خم کردن ورق فلزی

به تغییر فرم ظاهری فلزات در اثر نیروی وارد آمده به فلز، خمکاری گفته می شود. اگر ضخامت قطعه ورق فلزی به اندازه کافی کوچک و نازک بوده و قابلیت حمل آسان داشته باشد، به راحتی می توانید با استفاده از دست، ورق را خم کرده و زاویه مورد نظر را در آن ایجاد نمایید.

در بسیاری از موارد برای خمکاری ورق فلزی از وسیله‌ ای به نام پرس استفاده می‌ شود. با توجه به گران بودن این تجهیزات، شما می‌ توانید بدون استفاده از دستگاه پرس خمکاری ورق فلزی را انجام دهید. در این مقاله سعی ما بر این است تا نحوه خمکاری ورق فلزی را به روش دستی و با استفاده از چکش، انبرقفلی و گیره توضیح دهیم.

این روش برای ورق‌ های فلزی با ضخامت پایین اثربخش است. آموزش خمکاری ورق یکی از مهم ترین مسائلی است که به طور تخصصی به آن پرداخته نمی شود.

روش های خم کردن ورق فلزی

روش های مختلفی برای خم کردن انواع ورق فولادی وجود دارد که انتخاب هر روش به عوامل متعددی مانند ضخامت ورق، نوع فلز، زاویه خم، دقت مورد نیاز و تجهیزات موجود بستگی دارد. در اینجا به چند روش رایج برای خم کردن ورق فلزی اشاره می کنیم:

• خم کردن دستی
• خم کردن با دستگاه پرس
• خم کردن با دستگاه خم کن
• خم کردن با روش های حرارتی

روش خم کردن دستی برای ورق های نازک و با زاویه های کم مناسب است. در این روش از ابزارهایی مانند چکش، گیره، انبر خم و سنبه می توان استفاده کرد و دقت خم کردن با دست، به مهارت و تجربه شخص بستگی دارد.

خم کردن با دستگاه پرس برای ورق های ضخیم تر و با زاویه های دقیق تر مناسب است. در این روش انواع مختلفی از دستگاه های پرس مانند پرس مکانیکی، هیدرولیکی و پنوماتیکی وجود دارد. دقت خم کردن با دستگاه پرس به نوع دستگاه و تنظیمات آن بستگی دارد.

خم کردن با دستگاه، برای ورق های با طول بلند و زاویه های پیچیده مناسب است. دستگاه های خم کن در انواع مختلفی مانند خم کن دستی، برقی و هیدرولیکی وجود دارند. دقت خم کردن با این دستگاه به نوع ماشین و تنظیمات آن بستگی دارد.

در خم کردن حرارتی، از حرارت برای نرم شدن فلز و خم کردن آن استفاده می شود. روش های مختلفی مانند شعله ور کردن، گرم کردن با کوره و القای الکتریکی وجود دارد. این روش برای خم کردن ورق های ضخیم و سخت مناسب است.

پارامترهای مهم فرآیند خمکاری:

• IR : شعاع داخلی خم : مقدار فاصله از محور خم تا قسمت میانی خم است.
• شعاع خم خارجی : مجموع شعاع خم داخلی و ضخامت ورق را شامل می شود.
• MT : ضخامت ورق یا مواد
• B : زاویه مکمل زاویه خم
• عامل K : درصدی از ضخامت ورق است که طبق جدول K-Factor محاسبه می شود. این مقدار به عوامل مختلفی مانند جنس ورق، روش خم، زاویه خم و … بستگی دارد و مقدار آن بین 0.25 الی 0.50 می باشد و از این مقدار تجاوز نمی کند.

فورمول خمکاری ورق به شکل زیر است:

    (π/180) × B × (IR + K × MT) مقدار خم (BA)

به عنوان مثال اگر می‌ خواهید یک ورق فلزی 24 درجه را در زاویه 90 درجه خم کنید، طبق فرمول اشاره شده، مقدار خمی که باید وارد شود برابر است با :

0.017453 × 90 × (0.020 + 0.33 × 0.024) = 0.0438558984  (بر حسب اینچ)

نکته مهم در خم کردن فلزات، توجه به محدوده شکنندگی آن فلز است به نحوی که اگر خم شدن یک فلز شکننده بیشتر از محدوده آن باشد، موجب خرد شدن و شکستن فلز می شود.

آماده سازی وسایل مورد نیاز برای خم کردن ورق فلزی

برای اجرای فرآیند خمکاری روی ورق فلزی به صورت دستی، در مرحله اول به وسایلی مانند چکش با سری پلاستیکی، خط کش یا متر، نشانگر، زاویه سنج، ماشین حساب، یک قطعه چوب یا فلز و ورق فلز نیاز داریم که قبل از شروع کار باید تمام موارد را آماده کنید.